KaleidoScapes

Geography and History of Ames

Atrapa un topónimo! « Atrás    

Versión popular do microtopónimo

O Cunchido

 

Daniel Campos Pauzat · 29 febrero 2020 13:46


Versión oficial do microtopónimo
Conchido
Na Gran Enciclopedia Gallega aparece recollido este lugar con este nome, como unha aldea da parroquia de Sta. María de Entíns.
Tamén, si miras no google maps, tamén aparece así, ainda que tamén aparece como O Cunchido.
Con respecto á clasificación segundo o significado sigo mantendo o de zootopónimo xa que o seu significado provén de cuncha, ou sexa de moluscos, e refírese a área gorda formada por cunchas rotas como se pode ver nunha captura que puxen no apartado outras fotografías.
En outras fotografías poño una captura de pantalla do google maps donde aparece con este termo, Conchido.
En épocas de Franco e en castelán chámase Conchido, pero os lugareños refírense a él como O Cunchido.

Pronuncia do microtopónimo

Fotografía no lugar e coa persoa informante

Localización
Parada # Nombre Descripción Latitud Longitud
1 O cunchido Sitúase na provincia da Coruña, no Concello de Outes, na localidade de Serra de Outes e na parroquia de Santa María de Entíns. 42,838698000 -8,902503000

Significado do microtopónimo
Segundo fontes orais a explicación do nome ven porque é un sitio onde hai moitas cunchas de moluscos debido a que dous ríos pequenos morren na desembocadura dun grande e as mareas, cando ascende o nivel de mar, as ondas, moven ás cunchas e as levan ata o interior.

Segundo a web, o Cunchido refírese a unha clase de area gorda que se deposita máis terra adentro que os areais.

Clasificación segundo o significado
Zootopónimo

Descricións das características naturais
O Conchido situase na confluencia de tres ríos, O Tambre, O Rial e o Tines; nun val moi amplo, onde as montañas aparecen ao lonxe.
Con respecto ao río máis grande, O Tambre, O Conchido situase a súa marxe dereita, metres que con respecto aos outros dous máis pequenos, situase a súa esquerda.
O termo Conchido refírese a unha parte do pobo que abrangue varias rúas e estradas. Comenza aproximadamente nas estacións de servicio e remata no que os veciños chaman Outes por unha banda e Serra de abaixo pola outra. É dicir, é unha extensión bastante grande e dependendo de como entres no google aparece como nome dunha rúa se ben os veciños refírense a él como un nucleo de poboación bastante grande.
Neste sitio podemos observar unha gran xunqueira onde anidan e habitan garzas, parrulos e ata cormoráns. Tamén viven varias especies de peixes como os muxos,troitas...

Descricións das características antrópicas
Nel había moitos aserradoiros e estaleiros. Ditos aserradoiros cortaban as árbores dos montes veciños e facían taboas e caixas de madeira que eran levadas en barco ata sitios como Valencia onde servían para transportar as laranxas.
Nunha aldea moi próxima, Coiradas, antiguamente había un castro que se derrubou e fixeron un peirao coas pedras. Actualmente xa non queda nada do castro, xa que usaron todas as pedras para facer o peirao. Meu tatarabó, que tiña un deses aserradoiros participou neso, xa que tiña barcos que entraban no peirao para cargar as caixas de madeira que logo irían a Valencia para transportar laranxas. Os barcos chamábanse Dona Josefa e Dona Joaquina que eran os nomes da súa nai e da súa sogra.
Algún aserradoiro ainda funciona, pero a maioría non e só quedan ruinas.

Actividades asociadas ao lugar
Nel celébrase o primeiro sábado de cada mes un mercadillo, e nas festas patronais dos días 15,16 e 17 de Agosto as bervenas musicais e distintas actividades lúdicas.
O día 15 está adicado a patroa da parroquia de Entíns, Sta. María, o 16 ao Corpus Cristi e o 17 a Virxe do Carme.

Mostras de tradición oral
Cantigas:
Cando meu avó era mozo Ían todos de ronda cantarlle serenatas ás mozas do Cunchido, como as seguintes:

Nena que vénde-las peras
cantas che mandaron dare?
Para ti meu queridiño
non mas mandaron contare.

Por debaixo da ponte
víronte pasar.
As pernas,María,
viñas de lavare

De la Sierra para abajo,
de la Sierra para abajo,
de la Sierra para abajo,
todas son buenas muchachas,
hijas de buena familia.

En el cielo no hay faroles,
que todas son estrellitas.
bendita sea la madre
que las parió tan bonitas.(Rep)

Presenza do microtopónimo en Galicia
No Nomenclátor aparecen outros lugares co mesmo nome: Cunchido de Darbo, Cunchido de Cerponzóns, os Cunchidos de Lourizán e os Cunchidos de Ribadumia.
En Galicia nomeada e no nomenclator aparecen tanto O Conchido como O Cunchido e todos esos lugares están en concellos costeiros o cal dame a entender que efectivamente o significado do topónimo ten que ver coas cunchas.

Fotografías do lugar

Nome e apelidos
Domingo Ramón Campos Alborés (Mingucho)

Topónimo

(no especificado)

 

Brais Abet Barros · 25 abril 2022 15:45


Significado do topónimo
(no especificado)

Clasificación segundo o significado
(no especificado)

Descricións da paisaxe onde se sitúa
(no especificado)

Mostras de tradición oral
(no especificado)

Nome, apelidos, relación contigo e idade
(no especificado)

Versión popular do microtopónimo

Paraxó

 

Sabela Riveiro Dios · 24 febrero 2020 19:08


Versión oficial do microtopónimo
Paraxó

Pronuncia do microtopónimo

Fotografía no lugar e coa persoa informante

Localización
Parada # Nombre Descripción Latitud Longitud
1 Paraxó 42,883523413 -8,439741211

Significado do microtopónimo
A persoa que entrebistei non sabía a orixe nin o significado deste microtopónimo.
Busquei información sobre él en internet, pero non me apereceu moito.
Nos catro libros da biblioteca tampouco aparece este microtopónimo nin a sua orixe, así que contarei un pouco a distribución e os elementos mais importantes deste lugar. Paraxó é un lugar no concello de A Baña, na parroquia de Santa María de Ordoeste. Está situado a dereita da estrada que leva ao centro do concello de A Baña. Nada mais entrar neste desvío, encontramos un lavadeiro de mais de 50 anos. Está feito de pedra e rodeándoo hai un muro do que saen catro columnas de cada unha das esquinas que suxeitan o teito. Se seguimos un pouco mais para diante encontramos un caseto que era ande a familia de meu pai metía as ovellas, pero foi construido posteriormente a súa infancia . E por último, xa saindo deste microtopónimo encontramos a igrexia da parroquia de Santa María de Ordoeste, que encóntrase en paraxó. É unha igrexia moi pequena pero acoxedora, case sempre está pechada, pero entrei varias veces. Na imaxe que puxen abaixo podemos ver o cruceiro no primeiro plano e a igrexia detrás.
Na actualidade viven 5 persoas aquí e duas ou tres familias van en verán,coma nos. Todas persoas que viven todo o ano alí son maiores e independientes.
Tras unha gran busca, encontramos algunha información sobre a orixe deste topónimo. Paraxó tratase dun topónimo un pouco opaco, xa que non se encontran raices del. Quizáis proveña do latín vulgar "petram", que significa pedra. Este topónimo evolucionou na nosa lingua. Derivou en xeral en Paraxoa, pero nalgunha zonas, como en Pontevedra, uniuse este hiato -oa na vogal -o. Este fenómeno pasou con moitos mais topónimos.

Clasificación segundo o significado
Construcións

Descricións das características naturais
Está situado no centro xeográfico do val de Barcala. Nesta parroquia, de Ordoeste, existe un feito importante, ten aldeas ao outro lado do río Barcala que pertence ao Concello da Baña mentres que na marxe esquerda hai outras aldeas que pertencen ao Concello de Negreira. Paraxó encontrase na marxe dereita, no concello de A Baña.

Descricións das características antrópicas
Está situado nunha aldea de cultivos, rodeado de montañas. Nel atópase un lavadeiro e a igrexia de Santa Maria de ordoeste. A igrexia foi construida no S.XVIII, ten unha nave de planta de cruz latina. A fachada é de granito, ten un amplio pórtico en arco de medio punto, e un adoro circular con imaxes do Patrón e da Virxe. No lavadoiro ian todos os días as mulleres das casas a lavar a roupa e poñíanan ao clareo nas fincas que están a o seu carón. Fai uns anos, os nenos da aldea, en verán, usábamolo como piscina, pero agora esá moi descuidao e moi sucio, xa non se pode.

Actividades asociadas ao lugar
Antes, a familia do meu pai tiña animais, e dedicabanse a cuídalos e despois vendían as ganancias. Unha veciña que había antes, dedicábase ao cultivo de verduras e froitos. Sobretodo o mais típico era a gandería e a agricultura. As festas de Santa María de Ordoeste son o primeiro domingo de setembro e o 15 de agosto.

Mostras de tradición oral
O meu pai pensa que non hai, ou non se acorda, de ningunha cantiga ou algún refrán que sexa especialmente de Paraxó. Tampouco hay ningunha lenda da que poidamos sacar información deste topónimo. Pero Eduardo, contoume algunha anécdota que viviu cando él era pequeno naquel lugar. Os seus abós tiñan vacas, porcos e galiñas. Case todas as mañás, antes de ir a escola, o seu irmán mais él ian ver os animais como despertaban. Dime que é un dos recordos mais bonitos de todos os que viviu alí.

Presenza do microtopónimo en Galicia
Na páxina que recomendades no marxe, nomecleator, non hai ningunha referenza a este microtopónimo. Entón busquei en Galicia nomeada e encontrei lugares con microtopónimos similares, pero non é o mesmo. Son estes:
- O Paraxó, Ortoño, (San Xoán), Ames, A Coruña.
- O Paraxón, Ribas de Miño, Santiago, A Coruña.

Fotografías do lugar

Fotografías do lugar

Fotografías do lugar

Fontes secundarias empregadas
https://www.xunta.gal/nomenclator
https://galicianomeada.xunta.gal/
Os catro libros da biblioteca recomendados.
Páxina web do concello de A Baña.
Clara Iglesias Cortizo (2018): Os nomes da estrada. Edición Ferbenza

Nome e apelidos
Eduardo Riveiro Castelo

Versión popular do microtopónimo

A Rabadela

 

Paula Viñas Lamas · 1 marzo 2020 20:55


Versión oficial do microtopónimo
 Non se coñece ningún rexistro oficial do microtopónimo.

Pronuncia do microtopónimo

Fotografía no lugar e coa persoa informante

Localización
Parada # Nombre Descripción Latitud Longitud
1 A Rabadela A Rabadela, parroquia de Calo (San Xoán), concello de Teo, provincia da Coruña. 42,826819900 -8,594564100

Significado do microtopónimo
 O topónimo de "A Rabadela", dividiríase en dúas partes fundamentais: o sufixo -ela, que significa "pequeno" e a palabra "rábade", que podería vir de "rabad" (orixe árabe), que significa "barrio, suburbio". Polo tanto, o nome de Rabadela significaría "barrio pequeno".

Clasificación segundo o significado
Topónimo derivado doutros

Descricións das características naturais
 A Rabadela sitúase nunha zona chá a 200 metros de altitude, aproximadamente.
Con respecto á vexetación do lugar, e exceptuando os xardíns dalgunhas propiedades e leiras, non hai unha vexetación específica na zona concreta ou que destaque sobre a dos arredores.

Descricións das características antrópicas
 O topónimo da Rabadela asóciase principalmente ao cruce de camiños que está neste sitio. Utilizando como referencia este punto,e "rodeando" este cruce, hai varias casas e, un pouco máis adiante, un colexio chamado CEIP A Igrexa Calo.

Actividades asociadas ao lugar
 O territorio que ocupa A Rabadela está dentro dunha aldea chamada Fixó, é dicir, que dentro das actividades diarias que se realizan no lugar poderíase dicir que hai xente que vive alí, nas casas que están arredor do cruce de camiños.
Nesta zona, había unha casa que tiña un bar chamado "Comestibles Dina", levado pola nai de José.
Na Rabadela non había ningunha festa específica que se celebara alí. As festas que había celebrábanse na Igrexa de San Xoán de Calo, un pouco máis arriba deste sitio.

Mostras de tradición oral
 Os veciños tamén lle chaman a esta zona "Os Carballos", porque nunha das casas que "rodean" o cruce de camiños hai uns carballos, onde José, os seus irmáns e máis nenos ían xogar.

Presenza do microtopónimo en Galicia
 O topónimo de "A Rabadela" non se atopa nesta páxina. Sen embargo, o topónimo de Rábade, si. Existe un lugar na parroquia de Rábade (San Vicenzo), no concello de Rábade, na provincia de Lugo.
Por outra banda, na páxina chamada Toponimia de Galicia, non se indica o topónimo estudado, pero si que mostra a súa presenza en San Miguel de Coence (San Miguel), Palas de Rei, Lugo e en Parada (Santo Estevo), Oza-Cesures, A Coruña.
Por último, existe outra web, na que tamén se rexistra o topónimo estudado e outros: en Buduído (Santa María), Ames, A Coruña; e os lugares antes mencionados.

Fotografías do lugar

Fotografías do lugar

Fotografías do lugar

Fotografías do lugar

Fotografías adicionais

Fontes secundarias empregadas
https://www.xunta.gal/nomenclator (Acceso día 27/2/2020)

https://www.elprogreso.es/articulo/comarcas/topografia- rabade/201904091810381369971.html (Acceso día 27/2/2020)

https://toponimia.xunta.gal/gl/visor?termino=A%20Rabadela (Acceso día 4/3/2020)

https://galicianomeada.xunta.gal/sixtop/visor (Acceso día 4/3/2020)

https://es-es.topographic-map.com/maps/9a4l/Teo/ (Acceso día 2/3/2020)

Nome e apelidos
José Ramón Viñas Lata

Versión popular do microtopónimo

A eira do rejo

 

Marta Deus Otero · 1 marzo 2020 12:30


Versión oficial do microtopónimo
Non se coñece ningún rexistro oficial do microtopónimo.

Pronuncia do microtopónimo

Fotografía no lugar e coa persoa informante

Localización
Parada # Nombre Descripción Latitud Longitud
1 Pedrouzos 42,909185635 -8,644354605

Significado do microtopónimo
Segundo o que me contou miña avoa , e que na eira do rego lavávase a roupa dos veciños máis pobres da aldea, que non tiñan pilón propio. Nese lugar había dous lavadeiros que a auga que utilizaban para lavar era a que baixaba do monte , concretamente do Pozo de Parribeira .

Clasificación segundo o significado
Hidrotopónimo

Descricións das características naturais
Sitúase nun terreo chan aos pés dunha montaña , concretamente do monte San Marcos .

Descricións das características antrópicas
Está situado no medio dunha aldea , pola tanto ao seu arrededor hai casas,a un lado do lugar pódese unha casa en ruinas onde se gardaban cousas.

Actividades asociadas ao lugar
A miña avoa díxome que cando era época de mellar , era ahí onde se xuntaban todos os veciños para mallar .
Miña nai tamén me dixo que cando se celebraba o San Xoan , era ahí onde se ceaba e onde se facia a cacharela , isto ainda se sigue facendo ahora.

Mostras de tradición oral
A miña nai contou que o día de San Xoan unha veciña que estaba embarazada púxose de parto ahí.

Presenza do microtopónimo en Galicia
En Galia non se atopa ningún outro lugar con este nome .

Fotografías do lugar

Fotografías do lugar

Fotografías do lugar

Fontes secundarias empregadas
Estiben buscando en libros da biblioteca pero non me apareceu nada e o mesmo fixen con internet, pero tampouco me apareceu nada.

Nome e apelidos
Carmen Vilacoba Villaverde
« Atrás